روده کوچک شما دارای سه قسمت میباشد. اولین قسمت روده کوچک که درست بعد از معده قرار دارد را اصطلاحاً " اثنی عشر «یا دوازدهه ویا» دئودنوم " (Duodenum) مینامند، که کوتاهترین قسمت روده کوچک میباشد. دو قسمت دیگر روده کوچک که بعد ازدوازدهه (اثنیعشر) قرار دارند به ترتیب عبارتاند از تهیروده (Jejunum) و درازروده (Ileum) که به روده بزرگ متصل میگردد. وقتی غذا از معده وارد دوازدهه میشود، به علت مخلوط بودن با اسید معده، هنوز اسیدی میباشد. در محل دوازدهه، یک شیره گوارشی قلیایی به این غذا اضافه میگردد تا حالت اسیدی آن را خنثی نماید. این شیره گوارشی از عضوی که در قسمت زیر معده قرار دارد و به آن اصطلاحاً لوزالمعده گفته میشود ترشح میگردد، که حاوی آنزیمهایی است که باعث ادامه هضم غذا میشود. صفرا نیز در همین محل به غذا اضافه میگردد صفرا مایعی سبز رنگ است که در کبد شما ساخته میشود و سپس از کبد به کیسه صفرا وارد میگردد تا در آنجا ذخیره شود. این صفرا به حل شدن مواد غذایی چرب کمک مینماید.
قسمتی از بافت روده کوچک
وقتی که شیره گوارشی وظیفه خود را انجام داد، مواد غذایی اصلی به اجزا ساده تر خود تجزیه میشوند که عبارتاند از:
در قسمتهای پایین تر روده کوچک (یعنی در تهیروده و درازروده)، فراورده نهایی غذای گوارده از طریق دیواره روده کوچک به جریان خون جذب میگردند. بر اثر انقباضات موجی شکل عضلات دیواره رودهها، غذا در طول روده حرکت کرده وبه جلو میرود. این حرکت را اصطلاحاً " پریستالسیس «(peristalsis) مینامند. دیواره رودهها صاف نیست بلکه دارای میلیونها برجستگی انگشت مانند به نام»پرز" (Villi) میباشد. این پرزها باعث میشود که سطح وسیعی در رودههای شما ایجاد شود تا جذب غذاها بهتر صورت گیرد. ویتامینهای محلول در آب و مواد معدنی در این مرحله، جذب جریان خون میشوند. وقتی که مواد غذایی جذب جریان خون شد، باقیمانده غذایی که هضم نشدهاست وارد روده بزرگ میگردد بدن شما میتواند بعضی از مواد غذایی، مثل آنهایی که ایجاد انرژی میکنند و بعضی از ویتامینها و مواد معدنی را ذخیره نماید. اضافی مواد غذایی که بدن نمیتواند آنها را ذخیره نماید از طریق مدفوع از بدن خارج میگردد. سلولهای دیوارهٔ پرزها برجستگیهای کوچکتری یه نام ریزپرز دارند.
قسمتی از بافت روده کوچک با بزرگنمایی بیشتر
پس از جویده شدن غذا، زبان بالا میرود و به کام میچسبد. پس از آنکه گیرندههای مکانیکی گلو تحریک شدند زبان کوچک نیز بالا میرود و راه بینی را میبندد. اپیگلوت نیز راه نای را بسته و به این ترتیب غذا وارد مری میشود و توسط حرکات دودی ماهیچههای حلقوی مری به دهانهٔ معده میرسد. این بخش که کاردیا نام دارد در حالت عادی منقبض بوده و مانع بازگشت غذا از درون معده به مری میشود. وقتی امواج دودی به کاردیا میرسند باعث بازشدن آن و ورود غذا به درون معده میشوند. آنگاه معده توسط آنزیمها و حرکات خود غذا را به مادهای خمیری به نام کیموس تبدیل میکنند.
قسمتی از بافت معده
مواد ترشحشده به درون معده عبارتاند از موسین (که با تشکیل لایهای قلیایی از موکوز از دیواره معده در برابر شیرهٔ اسیدی معده محافظت میکند)، اسید کلریدریک، فاکتور داخلی معده (که باعث جذب ویتامین ب۱۲ میشود)، چند پروتئاز که به طور کلی پپسینوژنخوانده میشوند و باعث تجزیهٔ پروتئینها به اسیدآمینه میشوند و گاسترین (محرک ترشح اسید کلریدریک).
قسمتی از بافت معده با بزرگنمایی بیشتر
از هنگامی که شما شروع به جویدن غذا میکنید، هضم غذا نیز شروع میگردد. دهان در اثر جویدن و آنزیمهای موجود در بزاق باعث گوارش مکانیکی (توسط [دندان]ها و ماهیچههای فک پایین) و شیمیایی میشود. بزاق مخلوطی از ترشحات سه جفت غدهٔ زیرزبانی،زیرآروارهای و بناگوشی است. مادهٔ دیگری نیز در آن وجود دارد که موسین نام دارد و به هنگام مخلوط شدن با آب به مادهٔ چسبناک و قلیلیایی به نامموکوز تبدیل میشود و باعث چسبیده شدن ذرات جویدهشده به هم و تسهیل در بلع میشود. غدههای ترشح کنندهٔ موسین در سراسر لولهٔ گوارشی وجود دارند. در بزاق آنزیمی به نام پتیالین وجود دارد که یک آمیلاز ضعیف است و از غدد بناگوشی ترشح میشود. این آنزیم کربوهیدراتها حمله کرده و نشاسته را به مالتوز تبدیل میکند.
آنزیم دیگر موجود در بزاق لیزوزیم است که باعث ضدعفونی دهان و از بین رفتن باکتریها میشود. بنابراین بزاق باعث گوارش، ضدعفونی حفرهٔ دهان، کمک به حس چشایی، مرطوب نگاه داشتن دهان و تسهیل سخن گفتن میشود. پس از جویده شدن، غذا در اثر عمل بلع به مری و از طریق آن به معده راه مییابد. دهان اولین عضو دستگاه گوارش بدن است که غذا و آب برای گوارش اول وارد این عضو میشوند. دهان شامل حفره دهان، دندانها، زبان، بزاق، لثه و سقف دهان است فک بالا ثابت است و حرکت نمیکند. ولی فک پائین حرکت دارد و عمل باز و بسته شدن دهان را انجام میدهد. در داخل استخوان هر فک حفراتی وجود دارد که ریشه دندانها در آن قرار میگیرد. در این حفرات دندانها بوسیله الیاف دور دندان به استخوان فک متصل میشوند. روی آروارهها و دور دندان را لثه میپوشاند. به آرواره لثه و الیاف نگهدارنده دور دندان بافت نگهدارنده دندان گفته میشود. دهان انسان در اعمال زیادی نظیر حرف زدن خندیدن. چشیدن . گاز گرفتن. جویدن و بلعیدن غذا شرکت دارد. اولین قدم در راه گوارش غذا. خرد کرد و جویدن مواد غذایی است که توسط دندانها صورت میگیرد . هرکدام از دندانها با شکل خاص خود به عمل جویدن کمک کی کنند. دندانهای پیشین برای بریدن . دندانهای نیش برای پاره کردن و دندانهای آسیا برای خرد کردن لقمه شکل گرفتهاست.
دستگاه گُوارش یکی از دستگاههای فعال در بدن انسان و بعضی از جانداران است. این دستگاه در انسان و مهرهداران به صورت لولهٔ گوارشی، و در جانوران تکامل نیافته مثل اسفنجها یا کیسهتنان به صورت کیسهٔ گوارشی وجود دارد. باید توجه داشت که دستگاه گوارش در جانوران براساس نوع غذایی که میخورند به شکلهای مختلفی وجود دارد. اما به طور کلی دستگاه گوارش آنها از چهار بخش بلع، گوارش، جذب و دفع تشکیل شدهاست. بعضی از جانوران که به صورت انگل زندگی میکنندمانند کرم کدو اصلاً دستگاه گوارش ندارند و به طور مستقیم و با عمل انتشار مواد غذایی تجزیه شده را از طریق پوست وارد بدن خود کرده و مورد استفادهٔ سلولهایخود قرار میدهند (مثل کرم کدو).
دستگاه تنفسی وظیفه انجام عمل تنفس را برعهده دارد و از بینی، حلق، نای، نایژه، نایژک و کیسه هوایی تشکیل شدهاست.بدن جانداران برای تهیه اکسیژن برای متابولیسم سلولی و دفع دیاکسید کربن به دستگاه تنفس وابستهاست. دستگاه گردش خون ابزار انتقال گاز بین بافتهای بدن و ششها است. به این ترتیب گردش خون و دستگاه تنفس به یکدیگر وابستهاست. دستگاه تنفس با داشتن مجاری تنفسی و هوایی وظایف خود را با پالایش هوا انجام میدهد. دستگاه تنفس به دو ناحیه هوایی و تنفسی تقسیم شدهاست. ناحیه هوایی شامل حفره بینی، حلق، حنجره، نای و سیستم نایژههاست که هوا را از محیط پیرامون به قسمت تنفسی ششها میرساند.
چگونگی تنفس
تنفس در آدمی شامل دو مرحله دم و بازدم است. در مرحله دم هوا وارد ششها و در هنگام بازدم از آن خارج میشود. در انجام دم و بازدم پرده جنب نقش مهمی دارد. فشار فضای میان دو لایه پرده جنب همیشه کمتر از فشار اتمسفر است و به همین دلیل ششها حتی در حالت بازدم ارادی نیز کاملا بسته نمیشوند. قبل از شروع دم کلیه ماهیچههای تنفس در حال استراحت هستند و دیافراگم به صورت یک گنبد است و دندهها در پایینترین وضعیت خود قرار دارند و فشار فضای جنب کمتر از فشار اتمسفر و ششها در حالت نیمه باز هستند. هنگامی که فرمان عصبی دم توسط مراکز تنفسی در مغز صادر میشود اعصاب حرکتی ماهیچههای بین دندهای خارجی و دیافراگم را منقبض میکنند.
انقباض ماهیچههای بین دندهای خارجی موجب حرکت دندهها به بالا و طرفین میشود. انقباض دیافراگم موجب افزایش حجم قفسه سینه میشود. این افزایش حجم باعث کاهش فشار مایع جنب و باز شدن کیسهها میشوند و هوا را به درون خود میکشانند. بنابراین عامل اصلی باز شدن کیسههای هوایی و ورود هوا به ششها پرده جنب است. اگر پرده جنب پاره شود شش کاملا جمع شده و از کار میافتد. در پایان دم ماهیچهای ویژه دم استراحت میکنند. خاصیت ارتجاعی ششها و وزن قفسه سینه موجب میشود که ششها به حالت اولیه خود برگردند. برگشت ششها باعث افزایش فشار هوای درون شش نسبت به اتمسفر و در نتیجه بیرون راندن هوا میشود بازدم را بطور فعال نیز میتوان انجام داد.